Popularne metodyki zarządzania projektami wskazują na istotne miejsce jakości. Metodyka PRINCE2 traktuje ją jako jeden z motywów, a PMBoK jako kluczowy obszar wiedzy. Jednak niewiele miejsca poświęca się definicji tego pojęcia.
Norma ISO 10006 Systemy zarządzania jakością—wytyczne dotyczące zarządzania jakością w przedsięwzięciach [2003] oraz ISO 21500 Wytyczne zarządzania projektami [2012] nie definiują jakości wprost, natomiast odnoszą się do normy ISO 9000, która zawiera terminologię związaną z tą dziedziną. Norma ta określa jakość jako „stopień w jakim zbiór inherentnych cech wyróżniających spełnia potrzeby lub oczekiwania, które zostały ustalone, przyjęte zwyczajowo lub są obowiązkowe” (rozwinięta wersja definicji uwzględniająca pojęcia: właściwości oraz wymaganie) [PN-EN ISO 9000 2006]. Definicja ta wpisuje się w nurt spełnienia wymagań klienta. Należy zwrócić uwagę na wyraźne ograniczenie zakresu przez słowo „inherentnych”. Wszelkie przypisane, nieobiektywne cechy nie mieszczą się zatem w tym sformułowaniu. Zespół projektowy powinien skupić się na obiektywnych i możliwych do zmierzenia parametrach rezultatu projektu. Tymczasem coraz częściej rezultaty projektów związane są z postrzeganiem przez otoczenie, popularyzacją, budową wizerunku. Definicja proponowana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną jest zatem zbyt ograniczająca dla współczesnych projektów.
Z tej samej definicji korzysta Project Management Institute w wydawanym przez siebie A guide to Project Management Body of Knowledge (PMBoK). Wprowadza jednak dodatkowe pojęcie gatunku jakości (ang. grade, w polskiej terminologii jakościowej mówi się w tym miejscu o poziomie jakości, jednak PMBoK używa „level of quality” w innym znaczeniu). Jakość zdaniem PMI zawsze powinna być wysoka, natomiast gatunek powinien być dostosowany do wymagań (np. produkty typu low-end, low-cost) [A guide to... 2012]. Metodyka wymienia trzy procesy w obszarze zarządzania jakością: planowanie, sterowanie oraz zapewnienie jakości.
Jakość według PRINCE2 to „ogół cech oraz nieodłącznych lub przypisanych charakterystyk produktu, osoby, procesu, usługi lub systemu, które wpływają na jego zdolność do wykazania, że spełnia oczekiwania lub zaspokaja wyrażone potrzeby, wymagania lub specyfikacje” [PRINCE2 2009]. Wyraźnie widoczne jest nawiązanie do definicji z normy ISO 9000. Jednocześnie jednak wprowadzono istotne rozszerzenia. Wskazano, że jakość dotyczy także przypisanych, a nie tylko nieodłącznych parametrów. Odniesiono definiowane pojęcie nie tylko do produktów, ale także osób, procesu i systemu, co pozwala na jego zastosowanie w odniesieniu do systemu zarządzania projektami w przedsiębiorstwie, jak i zarządzania samym projektem. PRINCE2 zwraca zatem uwagę nie tylko na jakość produktu, ale także procesu. Niestety lista procesów proponowanych w omawianej metodyce nie odzwierciedla potencjału definicji, bowiem zidentyfikowano jedynie procesy planowania i sterowania jakością.
W inny sposób do jakości podchodzą metodyki zwinne, co dobrze prezentują zasady Manifestu Agile. Pośród zasad w nim prezentowanych zwraca uwagę nacisk na: orientację na klienta, bliską współpracę i dobrą komunikację z nim, a także adaptację do jego zmieniających się wymagań [Principles…, 2001]. Jednocześnie należy podkreślić rozumienie jakości jako procesu dochodzenia do dobrego produktu, co jest zbieżne z koncepcją dynamicznego podejścia do jakości. Ze względu na iteracyjne podejście do tworzenia rezultatów projektu możliwy jest powrót do wcześniejszych rozwiązań, ich poprawianie i dopasowywanie do zmieniających się wymagań klienta. Osiąganie wysokiej jakości jest fundamentem metodyk zwinnych, co powoduje, że inne wierzchołki trójkąta projektu – czas i koszt – muszą zejść na dalszy plan. Nie w każdym projekcie jest to możliwe i nie każdy klient wyrazi na to zgodę, m.in. dlatego współcześnie nawet w projektach informatycznych często stosuje się metodyki klasyczne.
Zaprezentowane definicje nie są satysfakcjonujące z punktu widzenia praktyki zarządzania projektami. Ich zastosowanie nie rozwiąże problemów kierowników projektów związanych z jakością. Dzieje się tak dlatego, że przyjęto niewłaściwą perspektywę dla definiowania omawianego pojęcia. Dlatego warto zwrócić uwagę na nurt w literaturze, który proponuje odejście od poszukiwania jednej definicji jakości pasującej do wszystkich zastosowań i wprowadzenie kilku, wzajemnie uzupełniających się pojęć.
Zobacz także:
- Zarządzanie projektami a koncepcje jakości
- Wieloaspektowa definicja jakości w zarządzaniu projektami
- PRINCE2 a jakość
- PMBOK a jakość
- Metodyki zwinne a jakość
- Zarządzanie jakością w portfelach projektów
- ISO 21500 - normy zarządzania projektami
Zdjęcie: Malachi Witt, Pixabay, PL
- Zaloguj się aby dodawać komentarze